Big Mac's en iPod Nano's

De voorbije week verschenen in de Vlaamse pers berichten over het feit dat een Big Mac in België 19 minuten werktijd zou vragen, bijvoorbeeld dit artikel in De Morgen. Een dergelijke headline trok natuurlijk mijn aandacht en ik ging op onderzoek uit om hierover wat meer te vernemen.

De Big Mac Index is in september 1986 voor de eerste keer gepubliceerd door het tijdschrift The Economist. De laatste versie op dit ogenblik, die je via deze link kan terugvinden, dateert van 4 februari 2009. De Big Mac Index geeft de zogenaamde purchasing power parity, het geeft de verhouding tussen een lokale munt en de Amerikaanse dollar. In de laatste editie van de Big Mac Index was de verhouding dollar per euro 1,04, de effectieve wisselkoers op dat ogenblik was 1,28. De Big Mac in de eurozone was dus duurder in verhouding tot de wisselkkoers op dat ogenblik.

De Zwitserse bank UBS heeft het idee van de Big Mac Index nog verder gezet. Het koppelt de kostprijs van de Big Mac aan de tijd die gemiddeld moet gewerkt worden om een Big Mac te kunnen kopen (en hopelijk dan ook op te eten). In het rapport Prices and Earnings - A comparison of purchasing power around the globe / 2009 edition wordt niet enkel de Big Mac als maatstaf genomen, maar ook 1 kilogram brood en 1 kilogram rijst. Sinds dit jaar heeft men ook de prijs van een iPod Nano van 8 GB gerelateerd aan de arbeidstijd.

Je kan je natuurlijk wel vragen stellen bij de methodologie die de UBS onderzoekers gehanteerd hebben. Is de prijs van de gekozen producten in de verschillende steden die beschouwd werden wel overal gelijk ? Voor een Big Mac zal dit vermoedelijk nog wel lukken, voor een kilogram brood of rijst al veel minder. Was het een brood gekocht bij een warme bakker of een brood uit de supermarkt ? Was het een wit brood, of een grijs, of een zeven of tien granen ? Was het wit product rijst of was het Uncle Bens rijst ? Het is evenmin duidelijk of er rekening gehouden werd met de BTW. De bedragen van de vier onderzochte producten werden vervolgens omgezet naar werktijden. Hiertoe werd per stad een gemiddeld bruto en netto loon berekend aan de hand van 14 beroepen : Car mechanic, Building labourer, Skilled industrial worker, Factory worker, Engineer, Department head, Primary school teacher, Bus driver, Cook, Personal assistant, Sales assistant, Call center agent, Bank credit officer. In de tabellen in het rapport staat nauwkeurig aangegeven welke inkomens deze 14 beroepen hadden in de verschillende steden, net als de gemiddelde werktijd. Het gemiddelde loon per stad wordt bepaald door een gewogen gemiddelde te maken van de de 14 verschillende beroepen. Maar zijn de gewichten voor deze berekening voor elke stad dezelfde of houden ze rekening met de lokale mix van beroepen ? Je kan je ook nog afvragen of de 38 uren die voor de meeste Belgische beroepen opgegeven wordt wel correct is. Hoe zit het met zwart werk en met al dan niet betaalde overuren ? En in andere landen is er nog een veel sterkere zwarte economie ...

Hoe scoort "Brussels" nu in de UBS rangschikkingen - als we er van uit gaan dat de gevolgde methodologie vergelijkbare resultaten oplevert.

Een Big Mac in Brussel vraagt 19 minuten werktijd, wat vergelijkbaar is met andere Europese steden. Brussel staat hiermee op de 20ste plaats van de onderzochte steden. Het wereldwijd gemiddelde is 37 minuten, van 12 minuten in Chicago, Tokyo en Toronto tot 158 minuten in Nairobi. In de wikipedia pagina List of countries with McDonald's franchises staat Kenia overigens bij de "Countries without McDonald's locations". En uit info van de McDonald's website blijkt dat er in Afrika enkel McDonald's franchises zouden zijn in Egypte en Zuid-Afrika. Bizar dat de UBS onderzoekers in Nairobi toch een Big Mac hebben kunnen kopen ...

Voor het brood van een kilogram moet in Brussel 13 minuten gewerkt worden, wat opnieuw vergelijkbaar is met een heleboel andere Europese steden. Brussel staat hier op de 15de plaats. Het wereldwijd gemiddelde is 22 minuten. De extreme waarden gingen van 8 minuten in Frankfurt en 9 minuten in Dublin tot 80 minuten in Jakarta 84 minuten in Manilla.

Voor de kilogram rijst moet in Brussel 11 minuten gewerkt worden, opnieuw vergelijkbaar met een heleboel andere Europese steden. Het wereldwijd gemiddelde is 25 minuten, variërend van 8 minuten in Londen, Barcelona, New York, Toronto tot 58 minuten in Delhi en 65 minuten in Budapesst. Het lijkt mij bizar dat in Hongarije zo duur is.

Voor de iPod Nano 8GB moet in Brussel 13 uren gewerkt worden, opnieuw vergelijkbaar met een heleboel andere Europese steden. Brussel staat hiermee op de 18 plaats. Een wereldwijd gemiddelde voor dit product werd in het rapport niet gegeven. De iPod vraagt het minste werktijd in Zurich en New York (9 uren) en Sydney en Los Angeles (9,5 uren). Werknemers in Nairobi moeten 160 uren werken en in Mumbai zelfs 177 uren. Zouden er in Nairobi en Mumbai overigens wel iPod Nano's verkocht worden ?