Rekeningrijden - de kosten

Het rekeningrijden zoals het tegen 2012 in Nederland zou ingevoerd worden, zou globaal gesproken niets meer opbrengen ten opzichte van de huidige verkeersbelasting. De meeste Nederlanders zouden er persoonlijk baat bij hebben en minder moeten betalen. Wat natuurlijk ook met zich mee brengt dat een minder grote groep (veel) meer mag betalen.

Voor België is er ook sprake van de invoering van rekeningrijden. Het is nog niet duidelijk of dit globaal een neutrale operatie zou moeten zijn, of dat het toch extra inkomsten zou moeten genereren voor de overheid die steeds kort bij kas zit ...

Ik heb even de kosten die rekeningrijden met zich mee zal brengen voor de overheid, zowel de eenmalige kosten als de recurrente kosten, op een rijtje gezet.

Het systeem in Nederland zou er in bestaan dat in elke wagen een bakje geplaatst wordt. In een artikel in De Standaard wordt vermeld dat een dergelijk bakje tussen de 30 en 1.000 euro zal kosten, op vraag van Europa te bekostigen door de overheid. Het voertuigenpark in België telde begin 2009 volgens Statbel 6,5 miljoen voertuigen. Het merendeel van deze voertuigen (5 tot 6 miljoen voertuigen) zou met een bakje moeten uitgerust worden. De totale investeringskost voor alle bakjes komt bijgevolg neer op 150 miljoen euro tot 5 miljard euro.

In Nederland zou aan de hand van portieken boven de weg met camera's gecontroleerd worden of de wagens effectief het bakje geactiveerd hebben. Het artikel in De Standaard vermeldt een kostprijs van 2 miljoen per portiek zonder camera's. Indien alle snelwegen in België moeten afgedekt worden, spreek je toch makkelijk over 50 tot 100 portieken. De investeringskost voor de portieken zou makkelijk kunnen oplopen van 100 tot 200 miljoen euro.

De bakjes in de voertuigen moeten de positie van het voertuig doorgeven aan GSM-masten langs de wegen. Dit brengt met zich mee dat de exploitanten van de GSM netwerken extra software moeten ontwikkelen om door middel van de antennes de signalen van de bakjes op te pikken, te verwerken en naar een centraal punt door te sturen. In het slechtste geval moet elke antenne met extra hardware uitgerust worden, wat weer bijkomende kosten zorgt.

De overheid moet een systeem opzetten waar de verplaatsingsgegevens van de bakjes verwerkt worden. Het resultaat van de verwerking zijn de afrekeningen te sturen naar de eigenaars van de voertuigen. Ofwel ontwikkelt de overheid dit systeem zelf, het is echter waarschijnlijker dat een aanbesteding uitgeschreven wordt waar privé-bedrijven kunnen op reageren.

De bakjes geraken natuurlijk niet vanzelf in de Belgische voertuigen. De overheid moet een kanaal opzetten voor de verdeling van de bakjes. Ofwel kan dit via een bestaande overheidsdienst verlopen, bijvoorbeeld de DIV, de dienst die reeds de nummerplaten verdeelt. Het kan ook via een ander kanaal, bijvoorbeeld de elektro-winkels. Deze winkels zullen de bakjes natuurlijk niet gratis verdelen. Het personeel van het nog te kiezen distributie-kanaal zal moeten opgeleid worden om de bakjes aan de man (en vrouw) te brengen.

Naar het grote publiek, de eigenaars van de 5 tot 6 miljoen voertuigen, moeten er vermoedelijk verschillende communicatie-campagnes opgezet worden, zodat iedereen nauwkeurig op de hoogte wordt gebracht van de werking van het nieuwe systeem.

Naast al deze eenmalige kosten voor de opzet van het systeem, zijn er ook verschillende recurrente kosten.

De bakjes voor de voertuigen hebben geen oneindige levensduur, deze zullen af en toe stuk gaan, deze kunnen gestolen worden. Er moet een organisatie opgezet worden voor het behandelen van de aanvragen, het vervangen van de bakjes, het voorzien van nieuwe wagens van bakjes, ...

De exploitanten van de GSM-masten zullen moeten vergoed worden voor het gebruik van hun infrastructuur.

Het facturatiesysteem opzetten is één ding, het beheer ervan zal ook wat voeten in de aarde hebben. De afrekeningen moeten op regelmatige basis naar de eigenaars van de voertuigen verstuurd worden. Er moet nagegaan worden of de betalingen effectief toekomen. Personen die niet betalen moeten opgevolgd worden, door aanmaningen te sturen of eventueel zelfs gerechtelijke stappen te nemen. Maar het moet voor burgers ook mogelijk zijn afrekeningen te betwisten en klachten door te geven - geen enkel systeem is immers onfeilbaar.

De invoering van rekeningrijden zal bijgevolg een heleboel kosten met zich mee brengen, zowel voor de opzet van het systeem als voor de administratie errond. Deze kosten zullen ongetwijfeld op de eigenaars van de voertuigen verhaald worden. De kans dat een systeem van rekeningrijden niets extra zal kosten aan de eigenaars van de voertuigen lijkt mij bijgevolg vrij klein te zijn.

Aan de andere kant zorgt het opzetten van een dergelijk systeem voor extra injectie van overheidsgelden in de Belgische economie. Maar rekeningrijden moet toch meer zijn dan een project om de Belgische economie extra opdrachten te bezorgen en om extra personen in de overheidsadministratie aan het werk te zetten.