IBBT en Twitter

Het rapport Digimeter 3 van IBBT stelt dat 8% van de Vlamingen over een Twitter account zouden beschikken. Maar kan dit kloppen ? Op dit blog kon u vroeger al cijfers vernemen, waar er eerder sprake was van 50.000 tot 100.000 gebruikers voor gans België, wat toch een heel pak minder is.

Laat ons even kijken naar de manier waarop het cijfer van 8% tot stand gekomen is. Volgens het persbericht zijn de resultaten bekomen door een bevraging bij 1403 respondenten, naar eigen zeggen een representatief staal Vlamingen van 15 jaar en ouder.

Volgens Statbel, een onderdeel van de FOD Economie, waren er op 1 januari 2010 6.251.983 inwoners van het Vlaams gewest, naast 1.089.538 voor het Brussels Hoofdstedelijk gewest en 3.498.384 voor het Waals gewest (bron). Ondertussen zijn deze aantallen gestegen, want de Belgische bevolking bestaat nu reeds uit meer dan 11 miljoen inwoners. Vermits er geen recentere cijfers zijn, zullen we maar verder rekenen met deze bevolkingsaantallen. Deze cijfers omvatten de volledige bevolking, dus van nul jaar oud tot over de honderd. Statbel geeft ook informatie over de leeftijdspyramide (bron). Hieruit blijkt dat globaal gesproken 17% van de bevolking jonger is dan 14 jaar. Voor de eenvoud zullen we maar veronderstellen dat geen enkele Belg onder de 15 jaar over een Twitter account beschikt.

Uit vorige analyses bleek dat er een groot deel van de Twitter gebruikers Brussel als locatie opgaven. Ik stel bijgevolg voor er van uit te gaan dat de penetratie van Twitter in Brussel vergelijkbaar is met die van gans Vlaanderen, dus ook 8%. Wallonië bleek vroeger achter te blijven, vandaar de aanname dat de penetratie daar maar 4% zou bedragen. Dit leidt tot de volgende berekeningen :
Vlaanderen : 6.251.983 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 8% Twitter penetratie geeft 415.132 Twitter gebruikers
Brussel : 1.089.538 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 8% Twitter penetratie geeft 72.345 Twitter gebruikers
Wallonië : 3.498.384 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 4% Twitter penetratie geeft 116.146 Twitter gebruikers
Gans België zou bijgevolg 603.623 Twitter gebruikers tellen.

Het probleem met Twitter is dat een Twitter gebruiker helemaal niet verplicht wordt een geldige locatie op te geven. Je kan een locatie opgeven die naar België verwijst, maar je kan er gelijk wat in kwijt. Sommige Twitter gebruikers vermelden overigens helemaal geen locatie. Er wordt aangenomen dat de helft van de Twitter gebruikers een geldige locatie opgeven.

Via eigen opzoekingen ben ik gekomen tot een inventaris van iets meer dan 100.000 Twitter gebruikers die met grote waarschijnlijkheid aan België kunnen gekoppeld worden. Maar deze benadering zou dus maar leiden tot het identificeren van 1 Twitter gebruiker op 6. Zelfs indien zou kloppen dat slechts de helft van de Twitter gebruikers aan een locatie kan toegewezen worden, wordt de verhouding 2 op 6.

De uitspraken over cijfers in het persbericht worden als algemene waarheid voorgesteld, maar eigenlijk is het rapport gebaseerd op een steekproef. De theorie over steekproefgrootte moet bijgevolg toegepast worden. Het persbericht stelt dat de groep van respondenten representatief was, het betreft dus een aselecte steekproef, elk element uit de onderzoekspopulatie heeft een even grote kans om in de steekproef terecht te komen. De populatie bestaat uit alle Vlamingen boven de 15 jaar, dus 5,19 miljoen personen (6,25 x 83%). Het betrouwbaarheidspercentage wordt voor dergelijke onderzoeken vaak gesteld op 95%. Op basis van de omvang van de populatie, de steekproefgrootte en het betrouwbaarheidspercentage wordt de nauwkeurigheid van de steekproef afgeleid. In het persbericht is nergens sprake van deze nauwkeurigheid.

Volgens de steekproefcalculator bedraagt de nauwkeurigheid voor een populatie van 5,19 miljoen, een betrouwbaarheidspercentage van 95% en een steekproefgroote van 1403 personen 2,6%. Dit wil zeggen dat het bekomen resultaat (zoals de penetratie van Twitter bij de Vlamingen) met een betrouwbaarheid van 95% tussen de 5,4% en 13,4 te situeren is. Dit is al veel genuanceerder dan simpelweg te stellen dat de penetratie van Twitter bij de Vlamingen 8% bedraagt.


Laat ons de berekening van het aantal Twitter gebruikers opnieuw doen met de ondergrens van 5,4%.
Vlaanderen : 6.251.983 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 5,4% Twitter penetratie geeft 280.214 Twitter gebruikers
Brussel : 1.089.538 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 5,4% Twitter penetratie geeft 48.833 Twitter gebruikers
Wallonië : 3.498.384 inwoners, waarvan 83% boven de 15 jaar, met 2,7% Twitter penetratie geeft 78.399 Twitter gebruikers
Gans België zou bijgevolg 407.446 Twitter gebruikers tellen.

Dit getal valt al een pak lager uit, maar bevindt nog altijd stevig boven de 100.000.

Onderzoeksinstellingen die een cijfer poneren voor de penetratie van een specifiek gegeven zouden best nagaan of dit cijfer kan getoetst worden aan de realiteit. In het persbericht worden bijvoorbeeld cijfers vermeld over het percentage Vlamingen met een digitaal fototoestel, een digitale TV, een laptop, een flatscreen of een MP3 speler. Ik twijfel er aan of de onderzoekers moeite gedaan hebben om te checken of de percentages bekomen uit de steekproef overeenkomen met de verkoopscijfers van deze apparaten.

Ik heb moeite aan te nemen dat 8% van de Vlamingen over een Twitter account zou beschikken. In de eerste plaats wordt geen nauwkeurigheidsmarge vermeld in het persbericht - wat eigenlijk zou moeten. Bovendien komen de aantallen die het gevolg zijn van dit cijfer helemaal niet overeen met het veldwerk dat ik al een tijdje uitvoer.